Ciąża na urlopie wychowawczym. Podpowiem Ci, jak dobrze „wykorzystać” ten czas, który pozostał Ci do porodu. Tak naprawdę są dwie możliwości. Pierwsza z nich zakłada przejście na zwolnienie lekarskie a druga pozostanie na urlopie wychowawczym. O DRUGIEJ OPCJI TUTAJ. Czy warto przerwać urlop wychowawczy? To wszystko zależy od sytuacji w jakiej znajdujesz się. Po urodzeniu dziecka na urlopie wychowawczym – nie jesteś na urlopie macierzyńskim czy rodzicielskim, a więc można powiedzieć, że urlop wychowawczy „marnuje się”. Po drugie na urlopie wychowawczym nie jest naliczany urlop wypoczynkowy. Natomiast na urlopie macierzyńskim i rodzicielskim – tak. Natomiast jeśli posiadasz inną pracę a tym samym inny tytuł do ubezpieczeń w trakcie urlopu wychowawczego, możesz nie chcieć go przerywać ze względu na pracę, czy chęć funkcjonowania działalności gospodarczej. Pamiętaj, że prawidłową motywacją do przerwania jest chęć powrotu do pracy. Zwolnienie lekarskie. Krok po kroku. Bez względu na to, czy od ginekologa czy lekarza rodzinnego, musisz dopilnować, aby na zwolnieniu była zaznaczona literka B (co oznacza niezdolność do pracy przypadającą w okresie ciąży). Wiąże się to, z wypłaceniem 100% wynagrodzenia, w przeciwnym razie będzie zwolnienie traktowane jako „zwykłe” (80% wynagrodzenia). Zgodnie z art. 11 ustawy z dnia 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, miesięczny zasiłek chorobowy wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku, jeżeli niezdolność do pracy lub niemożność wykonywania pracy przypada w okresie ciąży. Także ważne 🙂 Na wizycie u swojego ginekologa prowadzącego ciąże, poproś o wystawienie zaświadczenia o wysokości ciąży (dla pracodawcy). Więcej o zaświadczeniu przeczytasz TUTAJ. Jak przerwać urlop wychowawczy? Zgodnie z art. 186(3) ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy pracownik może zrezygnować z urlopu wychowawczego: w każdym czasie – za zgodą pracodawcy, po uprzednim zawiadomieniu pracodawcy – najpóźniej na 30 dni przed terminem zamierzonego podjęcia pracy. Powyższe oznacza, iż powinnaś złożyć w kadrach czy u pracodawcy wniosek (wzór wniosku znajdziesz tutaj), w którym (i tu masz dwie możliwości). zawiadamiasz (nie jest wymagana zgoda) pracodawcę, o swoim powrocie na minimum 30 dni przed planowanym powrotem do pracy (zachęcam do bezpłatnego pobrania przerwanie urlopu wychowawczego na podstawie art. 186_3 ust. 2 KP) albo po rozmowie z pracodawcą i wyrażeniu przez niego zgody – możesz wrócić wcześniej tj. nawet z dnia na dzień; zachęcam do bezpłatnego pobrania wniosku przerwanie urlopu wychowawczego art. 186_3 ust. 1 KP). Pierwszego dnia, w którym planowałaś wrócić do pracy składasz zwolnienie lekarskie. Warto pamiętać, że 100% podstawy wymiaru za okres zwolnienia lekarskiego, przysługuje tylko wtedy jeśli dostarczysz je pracodawcy w ciągu 7 dni od jego wystawienia. O kontroli ZUS, przeczytasz TUTAJ. Po porodzie tak samo, jak w poprzedniej ciąży przysługuje Ci urlop macierzyński i rodzicielski. Jaka będzie wysokość zasiłku chorobowego? Najczęściej zadawanym mi pytaniem jest to dotyczące wysokości wynagrodzenia. Często czytam i słyszę, że należy wrócić do pracy chociaż na jeden dzień. To nieprawda. Czasem pytacie mnie czy to prawda, że jeżeli przez rok przebywało się na bezpłatnym urlopie wychowawczym, to podstawą wymiaru wynagrodzenia będzie ostatni rok – czyli zero złotych. To również jest nieprawdą. Podstawą do obliczenia wynagrodzenia/zasiłku co do zasady (o wyjątkach piszę z czytelniczkami w komentarzach pod artykułem), będzie w tym przypadku kwota z umowy. Przykład: Pracujesz w firmie od 1 stycznia 2010r. 1 stycznia 2014r. poszłaś na zwolnienie w związku z ciążą. Urodziłaś 1 kwietnia 2014r. Od tego czasu nie pojawiłaś się w firmie bo po urlopie macierzyńskim i rodzicielskim od razu przeszłaś na urlop wychowawczy. Chcąc obliczyć to co dostaniesz na obecnym zwolnieniu w związku z ciążą, patrzysz na swoje wynagrodzenie z okresu 1 styczeń 2013r. – 31 grudzień 2013r. (pod warunkiem, że od ostatniego dnia w którym pobierałaś zasiłek za okres urlopu rodzicielskiego, nie minęło więcej niż trzy pełne miesiące kalendarzowe). Kto za to płaci? Pierwsze 33 dni Twojej niezdolności do pracy jest wypłacane przez pracodawcę (tzw. „wynagrodzenie chorobowe”). Od 34 dnia nabywasz prawo do zasiłku chorobowego finansowanego przez ZUS. Gdy pracodawca kieruje na badania. Istnieją dwa rodzaje badań – okresowe oraz kontrolne. Co do zasady okresowe przeprowadzane są co 2, 3, 4 czy 5 lat, w zależności od wykonywanej pracy i rodzaju potrzebnych badań. Badania kontrolne wykonuje się po niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą. Co do zasady po samej nieobecności spowodowanej samym urlopem wychowawczym nie zostaniemy skierowane na badania lekarskie, chyba, że wcześniej przebywałyśmy na zwolnieniu lekarskim ponad 30 dni (np. w związku z ciążą). W takim wypadku obowiązkowo kieruje na wykonanie związku z tym, iż badania takie należy wykonać w godzinach pracy (przed przyjściem do pracy): art. 229 § 3 kodeksu pracy: Okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się w miarę możliwości w godzinach pracy. Za czas nie wykonywania pracy w związku z przeprowadzanymi badaniami pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, a w razie przejazdu na te badania do innej miejscowości przysługują mu należności na pokrycie kosztów przejazdu według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych. należy po prostu przyjąć do wiadomości, że badanie trzeba wykonać i go nie robić, gdyż i tak składając zwolnienie lekarskie pierwszego dnia powrotu do pracy, brak jest zdolności do pracy a tym samym nie ma sensu robienie badań, których celem jest określenie czy pracownik po dłuższej nieobecności jest zdolny do pracy. Formalności. Wszelkie wnioski o urlop macierzyński i urlop rodzicielski (do pobrania TUTAJ) składasz co do zasady z zachowaniem terminu 21 dni od daty porodu. Warto pamiętać o tym, żeby przed urlopem wychowawczym, wybrać cały urlop wypoczynkowy i przysługujące 2 dni opieki na dzieckiem. Nie trzeba oczywiście. Dni opieki nad dzieckiem – niewykorzystane – przepadają – nie przechodzą na rok następny. Moim zdaniem. Zawsze powtarzam: wszystko na piśmie bądź mailowo. Wszelkie pisma, wnioski, zawiadomienia. Umawiamy się na coś z pracodawcą? To nie problem, żeby potwierdził nam ustalenia mailowo. Składamy pismo – na kopii pisma miejmy datę wpływu. W celach dowodowych. Każda z nas musi ocenić co będzie dla niej lepsze, wiedząc w jakim środowisku i atmosferze pracuje. Każda kobieta sama też musi ocenić, czy i kiedy poinformuje pracodawcę o zamiarze złożenia zwolnienia lekarskiego. Podstawa prawna: art. 92. § 1 pkt 2. oraz 186(3) ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy ( z 2014 r., poz. 1502 z późniejszymi zmianami); art. 8. ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa ( z 2014 r., poz. 159 z późniejszymi zmianami); art. 3 pkt. 3 oraz art. 12. oraz art. 36 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z z 1999r. Nr 60, poz. 636 Dz. U. z 2016r. poz. 372). Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy z 30 maja 1996 r. ( Nr 69, poz. 332) tj. z 4 listopada 2016 r. ( z 2016 r. poz. 2067). Każdy przypadek należy rozpatrywać indywidualnie po uwzględnieniu wszystkich okoliczności danej sprawy. Powodzenia! Katarzyna Łodygowska Designed by Freepik

Strona główna » Opinie » Zasiłek dla ojca chorego dziecka, gdy matka korzysta z urlopu macierzyńskiego Pracownica urodziła dziecko w marcu 2013r. i jest na urlopie macierzyńskim. Pierwsze dziecko tej pracownicy urodzone zostało w 2007r i aktualnie choruje. Czy ojciec dziecka może wziąć zasiłek opiekuńczy na to chore dziecko? Zgodnie z art. 32 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm.) – zwaną dalej „ustawą o zasiłkach” – zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat. Ustawodawca wprowadził jednak istotne ograniczenia w korzystaniu z prawa do zasiłku opiekuńczego. Pracownik może korzystać ze zwolnienia od pracy, jednak nie zawsze będzie uprawniony do zasiłku opiekuńczego. Przedstawienie przez pracownika zaświadczenia lekarskiego zwalniającego pracownika od pracy zobowiązuje pracodawcę do wypłaty zasiłku opiekuńczego. W pewnych sytuacjach pracownik nie jest uprawniony do zasiłku, pomimo przedstawienia stosownego zaświadczenia lekarskiego. Przepisy zasiłkowe należą do przepisów, które powinny być interpretowane ściśle, bez żadnych rozszerzeń lub dalszych ograniczeń, jeżeli zostały takie wprowadzone. Przepis art. 34 ustawy o zasiłkach, przewiduje, że zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, jeżeli poza ubezpieczonym są inni członkowie rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, mogący zapewnić opiekę dziecku. Nie dotyczy to jedynie opieki sprawowanej nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat. Za członka rodziny mogącego zapewnić opiekę choremu dziecku może zostać uznana matka przebywająca na urlopie macierzyńskim, chyba że przedstawi zaświadczenie lekarskie (na zwykłym blankiecie), że nie może sprawować opieki nad dzieckiem chorym. Wówczas ojciec dziecka będzie uprawniony do zasiłku opiekuńczego. Ust. 95 komentarza ZUS do ustawy o zasiłkach wymienia osoby, które nie są traktowane, jako członkowie rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, mogący zapewnić opiekę. Pośród tych osób nie ma matki dziecka przebywającej na urlopie macierzyńskim. Tym samym fakt, iż matka dziecka korzysta z urlopu macierzyńskiego stanowi przeszkodę w przyznaniu prawa do zasiłku opiekuńczego ojcu chorego dziecka. Należy zauważyć, że chore dziecko ukończyło dwa lata życia. Z podobną sytuacją mamy do czynienia, gdy jedno z rodziców korzysta z urlopu wypoczynkowego, w czasie którego zachorowało dziecko. Czy w takiej sytuacji drugie z rodziców ma prawo do zasiłku opiekuńczego? Według przepisów zasiłek opiekuńczy nie będzie przysługiwał. Jeżeli jednak pracownik złoży oświadczenie, że rodzic korzystający z urlopu wypoczynkowego (bezpłatnego) nie może zapewnić opiekę dziecku (np. wyjechał na wypoczynek, podjął pracę w czasie udzielonego urlopu lub jest chory), drugiemu z nich przysługuje prawo do zasiłku opiekuńczego. Uważam, że tak samo należy potraktować rodziców, z których jedno z nich korzysta z urlopu macierzyńskiego, gdyż taką osobę należy potraktować jako członka rodziny mogącego zapewnić opiekę również choremu dziecku. Żaden przepis nie wyłącza takiej osoby z grona osób mogących zapewnić opiekę. Przebywanie na urlopie macierzyńskim nie oznacza, że osoba ta jest chora. Zwolniona jest z obowiązku wykonywania pracy z uwagi na opiekę nad dzieckiem. Aby wypłacić zasiłek opiekuńczy, musiałby istnieć przepis, który poza wyjątkiem dotyczącym chorego dziecka do lat dwóch oraz matki dziecka przebywającej w szpitalu do 8 tygodnia po porodzie, dawałby prawo do zasiłku również w sytuacji, gdy jedno z rodziców przebywa na urlopie macierzyńskim. Podstawa prawna: art. 32 i 34 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm.) ust. 95 komentarza ZUS do ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa ( Zygmunt Stanisławski 22 sierpnia 2013r.

Katarzyna Klemba - 31 stycznia, 2016 Swego czasu nadmieniałam w jednym z wpisów, że przedsiębiorca może skorzystać z a’la urlopu wychowawczego. W komentarzach do tego wpisu i zapytaniach wzmianka ta spotkała się z dużym zainteresowaniem. Dziś nadszedł czas, żeby temat „rozpracować”. Co to jest urlop wychowawczy dla przedsiębiorcy? Kto może z niego skorzystać? Jakie korzyści daje przebywanie na nim? Jakie warunki należy spełnić, żeby z niego korzystać? I co najważniejsze czy warto? Odpowiedzi poznasz, jeśli zagłębisz się w lekturę wpisu. I. Co to w ogóle jest urlop wychowawczy dla przedsiębiorcy? Jest to uprawnienie przysługujące nie tylko przedsiębiorcy w wąskim znaczeniu tego słowa, ale także, osobom współpracującym, zleceniobiorcom oraz co ciekawe osobom posiadających status duchownych 😉 Ja nazywam to uprawnienie – urlopem a’la wychowawczym. Nazwa jest autorska, mająca pokazać, że jest to uprawnienie dla osób w/w podobne w swej istocie do urlopu wychowawczego, który przysługuje pracownikom. Nie jest urlopem wychowawczym w ścisłym tego słowa znaczeniu, gdyż ten może przysługiwać jedynie pracownikom. Uprawnienie ma podobny cel i założenia jak urlop wychowawczy pracowników, jednak posiada również szereg różnic, które wyjaśnię w dalszej części wpisu. Instytucja, o której mowa, prawidłowo nazywa się „osobistym sprawowaniem opieki nad dzieckiem” Przepisy umożliwiające skorzystanie z tego uprawnienia obowiązują od 1 września 2013 r., więc jest to wiedza jeszcze mało rozpowszechniona wśród zainteresowanych. II. Kto może skorzystać z a’la urlopu wychowawczego? Z uprawnienia mogą skorzystać osoby, które: prowadziły pozarolniczą działalność gospodarczą i zaprzestały jej prowadzenia albo zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie odpowiedniego przepisu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej; wykonywały pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia i które zaprzestały jej wykonywania; współpracowały z osobami prowadzącymi działalność lub ze zleceniobiorcami i które zaprzestały tej współpracy; W skrócie uprawnienie jest przewidziane dla osób prowadzących działalność gospodarczą (przedsiębiorców), osób współpracujących z osobą prowadzącą działalność gospodarczą oraz zleceniobiorców, którzy w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem zrezygnują z aktywności zawodowej. III. Korzyści jakie daje skorzystanie z a’la urlopu wychowawczego dla przedsiębiorcy? Korzystanie z tego uprawnienia nie daje jakiejkolwiek ochrony, nie powoduje również wypłaty jakiegokolwiek zasiłku, umożliwia odłożenie składek – emerytalnej, rentowej, zdrowotnej, na naszym wirtualnym koncie w ZUS. W okresie, w którym osoby uprawnione zrezygnują z aktywności zawodowej w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne są finansowane w całości z budżetu państwa za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Rodzaj składek, które są opłacane za w/w osoby z budżetu państwa w okresie urlopu wychowawczego jest uzależniony od tego, czy dana osoba ma co najmniej 6- miesięczny okres prowadzenia działalności zawodowej, świadczenia usług na podstawie umowy zlecenia, współpracy czy nie. Jeśli posiadają, to budżet Państwa opłaci za nich ubezpieczenie emerytalne, rentowe i zdrowotne. Okres ten (ów 6-miesięczny) musi bezpośrednio poprzedzać moment wystąpienia o jego udzielenie. Warunek podlegania i opłacania składek jest spełniony, jeśli osoba w okresie 6 miesięcy poprzedzających sprawowanie opieki posiadała przerwy w opłacaniu składek spowodowane pobieraniem świadczeń z ubezpieczenia chorobowego z danego tytułu, a także gdy osoba w tym okresie podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym jako pobierająca zasiłek macierzyński nabyty z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności, współpracy przy prowadzeniu działalności, przez zleceniobiorcę albo osobę duchowną. Czyli (to może być ważne dla Ciebie) warunek 6 miesięcy podlegania ubezpieczeniom spełnia osoba prowadząca działalność, współpracująca, zleceniobiorca, jeżeli w tym okresie pobierała zasiłek chorobowy lub macierzyński z tego tytułu. Osoba nieposiadająca bezpośrednio przed podjęciem opieki co najmniej 6-miesięcznego stażu z określonego tytułu (spośród wskazanych wcześniej) jest objęta wyłącznie ubezpieczeniem emerytalnym. Nie będzie mogła być zgłoszona do ubezpieczenia zdrowotnego. Aby za osobę sprawującą opiekę mogły być sfinansowane z budżetu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe albo tylko emerytalne, muszą zostać spełnione następujące warunki, a mianowicie: osoba ta nie może posiadać prawa do emerytury lub renty i innych tytułów skutkujących obowiązkiem ubezpieczeń społecznych, drugi rodzic dziecka nie może być objęty ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tego tytułu albo ubezpieczeniami z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego, przebywania na urlopie wychowawczym albo ubezpieczeniem emerytalnym z tytułu sprawowania osobistej opieki. Ważne! Przebywanie przez przedsiębiorcę na urlopie wychowawczym jest możliwe jedynie w okresie, gdy nie posiada on żadnego innego tytułu podlegania ubezpieczeniom społecznym, takich jak: stosunek pracy, umowa zlecenia, działalność gospodarcza itp. Oznacza to, iż podjęcie przez przedsiębiorcę jakiejkolwiek działalności w jednej ze wskazanych powyżej form spowoduje zakończenie finansowania składek z budżetu państwa, a zatem w istocie zakończenie okresu urlopu wychowawczego. W grę wchodzi, pod pewnymi warunkami, tylko umowa o dzieło. Jako forma „dorobienia” w trakcie korzystania z a’la urlopu wychowawczego. Osoby sprawujące osobistą opiekę nad dzieckiem, żeby móc z niego skorzystać, muszą złożyć oświadczenie o zamiarze podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym albo ubezpieczeniu emerytalnemu (wzór dostępny na stronie ZUSu). III. Okres opłacania składek i od jakiej podstawy są opłacane w trakcie korzystania z a’la urlopu wychowawczego dla przedsiębiorcy Prawo do objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi albo ubezpieczeniem emerytalnym może być wykorzystane w całości lub nie więcej niż w 4 częściach, przez okres 3 lat, nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 5 lat. Składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe dla osób posiadających co najmniej 6- miesięczny okres ubezpieczenia są opłacane: dla osoby, która prowadziła działalność gospodarczą przez okres co najmniej 6 miesięcy i zaprzestała jej prowadzenia lub zawiesiła jej wykonywanie od podstawy 60% prognozowanego miesięcznego wynagrodzenia, czyli w roku 2016r. od kwoty 2433,00. Tak samo dla osoby współpracującej; zleceniobiorcy, którzy wykonywali umowę przez co najmniej 6 miesięcy i zaprzestali jej wykonywania – ubezpieczenia emerytalne i rentowe – 60% prognozowanego miesięcznego wynagrodzenia, nie więcej niż przeciętna podstawa wymiaru składek z tytułu umowy zlecenia z 6 miesięcy kalendarzowych poprzedzających opiekę, nie mniej niż 75% minimalnego wynagrodzenia; innym osobom sprawującym osobistą opiekę nad dzieckiem, które nie spełniają warunków do objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowym z tego tytułu (tzn. nieposiadające stażu ubezpieczeniowego lub ze stażem krótszym niż 6-miesięczny) ubezpieczenie emerytalne opłacane będzie z budżetu państwa od podstawy wynoszącej 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę. IV. Najważniejsze pytanie – czy warto z niego korzystać? Oczywiście a’la urlop wychowawczy dla przedsiębiorcy ma swoje minusy, a do głównych należy: konieczność zawieszenia działalności, co często wiązać się będzie ze zwolnieniem pracowników, jeśli się ich zatrudniało; okres ten jest przerwą w ubezpieczeniu chorobowym, tym samym po zakończeniu korzystania z niego i odwieszeniu działalności, osoba zainteresowana na nowo będzie musiała podlegać ubezpieczeniu przez wymagany okres wyczekiwania, aby nabyć prawo do zasiłku chorobowego. Są też plusy, wśród których należy zauważyć takie, iż: osoby sprawujące osobistą opiekę nie podlegają ubezpieczeniu chorobowemu i wypadkowemu, ale będą obowiązkowo podlegać ubezpieczeniu zdrowotnemu, jeżeli nie posiadają innego tytułu do tego ubezpieczenia; korzystanie z omawianego uprawnienia umożliwia gromadzenie kapitału składkowego na przyszłą emeryturę lub rentę oraz możliwość korzystania z bezpłatnych świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków NFZ. Założeniem, jakie a’la urlop wychowawczy spełnia jest wypełnienie idei, iż rezygnacja z prowadzenia działalności gospodarczej w okresie sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem nie powinna pozbawiać przedsiębiorcy prawa do korzystania ze świadczeń bezpłatnej służby zdrowia oraz negatywnie wpływać na wysokość jego przyszłej emerytury. Nie mam wątpliwości, że czasem warto tą możliwość rozważyć. Jeśli masz pytania, potrzebujesz pomocy, indywidualnej konsultacji napisz do mnie na adres: katarzyna@

Ciąża rok po roku to naprawdę wyzwanie. Jeśli zdecydujesz się (abo los zdecydował za Ciebie 🙂 ) na kolejnego malucha jeszcze na urlopie macierzyńskim bądź rodzicielskim, poniżej znajdziesz informacje, które mam nadzieję pomogą w podjęciu decyzji – co dalej. Możliwości są trzy: bez względu na to, czy jesteś jeszcze na macierzyńskim czy już na rodzicielskim, czy zadeklarowałaś tylko urlop macierzyński – czekasz, aż zakończy się urlop i wracasz do pracy i pracujesz do dnia porodu lub w międzyczasie przechodzisz na zwolnienie lekarskie w związku z ciążą (płatne 100%); składasz wniosek o przerwanie urlopu rodzicielskiego (i jego rezygnację) na 21 dni przed planowanym powrotem, pierwszego dnia składasz zwolnienie lekarskie w związku z ciążą; czekasz na zakończenie urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego i pierwszego dnia powrotu składasz zwolnienie lekarskie w związku z ciążą. W czasie urlopu macierzyńskiego. Po wykorzystaniu co najmniej 14 tygodni (nie wcześniej) urlopu macierzyńskiego, masz prawo zrezygnować z pozostałej części urlopu, pod warunkiem, że: pozostałą część urlopu macierzyńskiego wykorzysta pracownik Tata, przez resztę macierzyńskiego, osobistą opiekę nad dzieckiem będzie sprawował ubezpieczony – ojciec dziecka, który w celu sprawowania opieki przerwał działalność zarobkową. Z powyższego wynika, iż rezygnacja z urlopu macierzyńskiego, nie jest korzystnym rozwiązaniem, tym bardziej jeśli zadeklarowałaś 100%. W czasie urlopu rodzicielskiego. Trochę teorii na temat urlopu rodzicielskiego. Z tego urlopu możecie skorzystać oboje – Ty i Tata w tym samym czasie. W takim przypadku łączny wymiar urlopu rodzicielskiego nie może przekroczyć 32 (jedno dziecko) lub 34 tygodni (więcej niż jedno dziecko). Urlop ten może być udzielony najwyżej w czterej częściach bezpośrednio następujących po sobie, w wymiarze wielokrotności tygodnia. Część urlopu rodzicielskiego trwająca maksymalnie do 16 tygodni może być wykorzystana w terminie późniejszym, czyli nie musi rozpoczynać się bezpośrednio po zakończonej części urlopu rodzicielskiego (zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający części tego urlopu). Rodzice dziecka mogą wykorzystać ten urlop w terminie nie późniejszym niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy 6 rok życia. Żadna z części urlopu rodzicielskiego nie może być krótsza niż 8 tygodni, z wyjątkiem: pierwszej części, która w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie nie może być krótsza niż 6 tygodni, oraz sytuacji, gdy pozostała do wykorzystania część urlopu jest krótsza niż 8 tygodni. Nie da się tego jaśniej niestety napisać. 😉 Bardzo ważna sprawa – na przerwanie urlopu rodzicielskiego i wcześniejszy powrót do pracy, zgodę musi wyrazić pracodawca; w związku z tym zgody takiej możesz nie otrzymać. Urlop rodzicielski przysługuje obojgu rodzicom, więc jeśli rezygnujesz z wziętej wcześniej części, powinnaś rozważyć czy nie scedować pozostałego wymiaru na Tatę pracownika lub Tatę – ubezpieczonego w ZUS (musi zostać zachowana ciągłość); inaczej pozostała część tego urlopu przepadnie (wyjątkiem jest sytuacja, w której urlop rodzicielski został wzięty w częściach, wtedy przepada tylko ta konkretna część; resztę można wziąć nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia – trzeba jednak pamiętać, iż liczba wykorzystanych w tym trybie części urlopu pomniejsza liczbę części przysługującego urlopu wychowawczego) To czy korzystnie jest przerywać urlop rodzicielski zależy od wielu czynników. Czy Tata jest pracownikiem, czy ma działalność gospodarczą. Czy zadeklarowałaś 100% i 60% czy wszystko na 80%. W którym tygodniu urlopu rodzicielskiego rozważasz jego przerwanie. O czym pamiętać? Zwolnienie lekarskie w związku z ciążą, trzeba donieść maksymalnie 7 dni dni od dnia jego wystawienia – można nadać je pocztą i tutaj będzie ważna data stempla pocztowego (zachowaj potwierdzenie nadania); nadaj za potwierdzeniem odbioru; o zaległym urlopie wypoczynkowym i z bieżącego roku – do rozważenia czy wykorzystać przed zwolnieniem lekarskim w związku z ciążą albo po macierzyńskim czy rodzicielskim (zawsze płatne 100%); o przysługujących na każde dziecko, 2 dniach (16 godzin) urlopu – tzw. opieki nad dzieckiem – również do ewentualnego wykorzystania przed zwolnieniem lekarskim w związku z ciążą; wniosek o przerwanie urlopu rodzicielskiego nie musi zawierać uzasadnienia; nie ma możliwości żądania czy to od ZUS czy pracodawcy zwrotu świadczenia za niewykorzystaną część zasiłku macierzyńskiego czy też rodzicielskiego; Podstawą do obliczenia wynagrodzenia będzie średnia wyciągnięta z 12 miesięcy z okresu, w którym pracowałaś (nieprzerwalnie przez 12 mieiśecy). Wybrane przepisy Kodeksu Pracy. art. 1821a.(wymiar urlopu rodzicielskiego). § 1. Po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego albo zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego pracownik ma prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze do 1) 32 tygodni – w przypadku o którym mowa w art. 180 § 1 pkt. 1 (urodzenie jednego dziecka przy jednym porodzie) 2) 34 tygodni – w przypadkach, o których mowa art. 180 § 1 pkt. 2-5 (urodzenie więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie). Art. 1821c [Urlop rodzicielski, zasady udzielania] 1. Urlop rodzicielski jest udzielany jednorazowo albo w częściach nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia. 2. Urlop rodzicielski jest udzielany bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego albo zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego, nie więcej niż w 4 częściach, przypadających bezpośrednio jedna po drugiej albo bezpośrednio po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający części urlopu rodzicielskiego, w wymiarze wielokrotności tygodnia. Do wniosku dołącza się dokumenty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 1868a. 3. Urlop rodzicielski w wymiarze do 16 tygodni może być udzielony w terminie nieprzypadającym bezpośrednio po poprzedniej części tego urlopu albo nieprzypadającym bezpośrednio po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający części tego urlopu. Liczba wykorzystanych w tym trybie części urlopu pomniejsza liczbę części przysługującego urlopu wychowawczego. 4. Żadna z części urlopu rodzicielskiego nie może być krótsza niż 8 tygodni, z wyjątkiem: 1) pierwszej części urlopu rodzicielskiego, która w przypadku: a) urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie nie może być krótsza niż 6 tygodni, b) przyjęcia przez pracownika, o którym mowa w 183 § 1, na wychowanie dziecka w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, do 10 roku życia, nie może być krótsza niż 3 tygodnie; 2) sytuacji, gdy pozostała do wykorzystania część urlopu jest krótsza niż 8 tygodni. Art. 1821d [Wniosek o urlop rodzicielski] 1. Urlop rodzicielski jest udzielany na pisemny wniosek pracownika, składany w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Do wniosku dołącza się dokumenty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 1868a. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika. 2. Liczbę części urlopu ustala się w oparciu o liczbę złożonych wniosków o udzielenie urlopu. W liczbie wykorzystanych części urlopu uwzględnia się także liczbę wniosków o zasiłek macierzyński za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego albo jego części, złożonych przez ubezpieczoną – matkę dziecka lub ubezpieczonego – ojca dziecka. 3. Pracownik może zrezygnować z korzystania z urlopu rodzicielskiego w każdym czasie za zgodą pracodawcy i powrócić do pracy. matka prawnik :)* Designed by Freepik

Czy choroba w trakcie urlopu macierzyńskiego przerywa trwający urlop macierzyński? Za czas choroby kobieta otrzyma zasiłek macierzyński czy zasiłek chorobowy? Pracownica, która urodziła dziecko, ma prawo do skorzystania z podstawowego urlopu macierzyńskiego, po zakończonym urlopie macierzyńskim ma prawo do skorzystania z urlopów nieobowiązkowych, jakimi są: dodatkowy urlop macierzyński i urlop rodzicielski. Może zdarzyć się tak, że w trakcie macierzyństwa, kobieta stanie się niezdolna do pracy z powodu choroby. Czy można przerwać trwający urlop macierzyński, dodatkowy urlop macierzyński lub urlop rodzicielski, aby skorzystać z zasiłku chorobowego? Nie można przerwać żadnego z tych urlopów w celu zastąpienia go zwolnieniem lekarskim. Pracownica, korzystająca z urlopu macierzyńskiego, a bezpośrednio po nim z dodatkowego urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego, ma prawo do zasiłku macierzyńskiego wypłacanego za czas trwania tych urlopów. Rekomendowany produkt: KODEKS PRACY 2015 z komentarzem + CD Nie ma możliwości pobierania dwóch zasiłków równocześnie lub przerwania pobierania zasiłku macierzyńskiego w celu otrzymania zasiłku chorobowego przysługującego z tytułu niezdolności do pracy. Nawet jeśli zdarzy się tak, że lekarz wyda orzeczenie lekarskie stwierdzające czasową niezdolność do pracy, gdyż nie powiadomiliśmy go o fakcie przebywania na urlopie macierzyńskim (dodatkowym urlopie macierzyńskim, urlopie rodzicielskim), zaświadczenie lekarskie nie przerywa trwania żadnego z tych urlopów i nie ma powodu aby dostarczać to orzeczenie do pracodawcy. Kobieta wymagająca opieki szpitalnej po 8 tygodniach urlopu macierzyńskiego Natomiast może zdarzyć się tak, że po wykorzystaniu przez pracownicę po porodzie, urlopu macierzyńskiego w wymiarze 8 tygodni, kobieta będzie wymagała opieki szpitalnej ze względu na swój stan zdrowia. W tej sytuacji, pracownikowi – ojcu dziecka wychowującemu dziecko, będzie przysługiwało prawo do części urlopu macierzyńskiego, odpowiadającej okresowi, w którym pracownica przebywająca w szpitalu i nie jest możliwe aby opiekowała się dzieckiem. W przedstawionej sytuacji również nie ma możliwości przerwania urlopu macierzyńskiego i pobieranego zasiłku macierzyńskiego w celu zastąpienia go zasiłkiem chorobowym. Istnieje jednak możliwość wykorzystania urlopu macierzyńskiego przez ojca dziecka. Długość tego urlopu nie zostaje wydłużona, następuje jedynie zmiana osoby uprawnionej do skorzystania z tego uprawnienia. Zadaj pytanie na FORUM Przesunięcie terminu urlopu macierzyńskiego Jedyną sytuacją, która umożliwia przerwanie urlopu macierzyńskiego i przesunięcie jego terminu, jest pobyt dziecka w szpitalu. Pracownica, po wykorzystaniu 8 tygodni urlopu macierzyńskiego, może przerwać korzystanie z tego urlopu, a pozostałą jego część wykorzystać w terminie późniejszym, po wyjściu dziecka ze szpitala. W tym przypadku niezdolność spowodowana chorobą dotyczy dziecka pracownicy, uprawnionej do urlopu macierzyńskiego. Nie ma możliwości skorzystania z zasiłku chorobowego, który przysługuje w przypadku choroby pracownika, a nie jego dziecka. Dodatkowy urlop macierzyński i urlop rodzicielski Dodatkowy urlop macierzyński i urlop rodzicielski są urlopami nieobowiązkowymi, zatem nie ma obligatoryjnego obowiązku ich wykorzystania. Rodzice dziecka, którzy zdecydują się na skorzystanie z tych urlopów mogą również z nich zrezygnować, składając do pracodawcy odpowiedni wniosek w terminie co najmniej 14 dni przed przewidywaną datą powrotu do pracy. Po rezygnacji z dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego, pracownik, który stał się niezdolny do pracy wskutek choroby, otrzymuje zasiłek chorobowy wypłacany na podstawie wydanego przez lekarza orzeczenia lekarskiego. Jeśli drugi rodzic nie zdecyduje się na skorzystanie z części lub całości dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego, to po zakończonej niezdolności do pracy nie ma już możliwości skorzystania z niewykorzystanej części lub całości tych nieobowiązkowych urlopów. Rozliczanie zasiłku chorobowego w trakcie dodatkowego urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego łączonego z pracą na pół etatu Chcesz dowiedzieć się więcej, sprawdź » Urlopy pracowników związane z rodzicielstwem – zasady udzielania i ochrona przed zwolnieniem (PDF)

Zwolnienie lekarskie to zaświadczenie wydawane pracownikowi, który ze względu na pogorszenie stanu zdrowia tymczasowo nie może wykonywać obowiązków w pracy. Zaświadczenie służy usprawiedliwieniu nieobecności pracownika z powodu własnej niedyspozycyjności bądź przez chorobę członka rodziny, którym pracownik musi się zaopiekować. Wiele kwestii dotyczących zwolnień lekarskich bywa niejasna, szczególnie w świetle świeżych przepisów z bieżącego roku. Oto pojawia się na przykład pytanie o to, po jakim czasie można iść ponownie na zwolnienie lekarskie? Maksymalna liczba dni, podczas których można przebywać na zwolnieniu lekarskim, to w większości przypadków 182 dni (albo 270 w przypadku gruźlicy lub ciąży). W tym czasie pracownikowi wypłacany jest zasiłek chorobowy. Od bieżącego roku okresy, podczas których przebywa się na zwolnieniu lekarskim, sumują się, jeżeli wystąpiła między nimi przerwa krótsza niż 60 dni, bez względu na przyczynę obu zwolnień. Wcześniej zsumowaniu ulegały tylko zwolnienia wystawione na tę samą dolegliwość i uznawano to za kontynuację leczenia. W przypadku innej choroby natomiast okres zasiłkowy naliczany był od zera. Oznacza to znaczące ograniczenie możliwości długotrwałego przebywania na zasiłku chorobowym. Choroby nie będą liczone w oddzielnych limitach, a w jednym, o ile odstęp między nimi nie przekroczył 60 dni. Po wykorzystaniu 182 dni będzie musiał nastąpić należyty odstęp, zanim pracownik nabędzie prawo do kolejnego zasiłku chorobowego na zwolnieniu lekarskim. Wobec tego w kwestii o to, po jakim czasie można iść ponownie na zwolnienie lekarskie, trzeba będzie zwracać uwagę na wyznaczone maksimum 182 dni. Jeżeli bowiem pracownik wykorzysta ten limit, musi odczekać kolejne 60 dni, aby pójść na kolejne zwolnienie lekarskie. Długość przebywania na zwolnieniu lekarskim oraz przynależne pracownikowi wynagrodzenie Wraz z bieżącym rokiem weszły w życie nowe przepisy dotyczące długości dni objętych zwolnieniem lekarskim. Przez pierwsze 33 dni (bądź 14 w przypadku pracowników powyżej 50 roku życia) na zwolnieniu lekarskim pracownikowi przysługuje wynagrodzenie chorobowe. Po tym czasie należy się zasiłek chorobowy, przyznawany przez maksymalnie łącznie 182 lub 270 dni. Jeżeli pracownik wyczerpał limit przebywania na zwolnieniu lekarskim, może otrzymać świadczenie rehabilitacyjne. Trzeba jednak spełnić pewne warunki: po pierwsze, zwolnienie lekarskie nie wystarczyło, by pracownik odzyskał pełnię sił i mógł wrócić do pracy, a po drugie, pomóc w tym może dalsze leczenie i rehabilitacja. Świadczenie rehabilitacyjne otrzymuje się przez kolejne 12 miesięcy. Elektroniczna forma zwolnienia lekarskiego, czyli e-ZLA Zwolnienie lekarskie potocznie nazywane jest „L4” od byłej nazwy tego formularza, mimo że obecnie funkcjonującą nazwą jest e-ZLA, które nawiązuje do elektronicznej formy zaświadczenia. Weszła ona w życie pod koniec 2018 roku. E-ZLA polega na tym, że lekarz przekazuje zaświadczenie o zwolnieniu lekarskim drogą elektroniczną do systemu ZUS-u, natomiast ZUS udostępnia go płatnikowi składek (czyli pracodawcy bądź zleceniodawcy), jeżeli spełnia on określone warunki. Płatnik składek, który zatrudnia co najmniej 5 ubezpieczonych pracowników, powinien założyć profil informacyjny płatnika na Platformie Usług Elektronicznych (w skrócie PUE), a dodatkowo posiadać profil zaufany. Dzięki temu pracodawca również otrzymuje dostęp do informacji o zwolnieniu lekarskim pracownika. Dzięki elektronicznej formie zwolnienia, pracownik nie musi dostarczać dokumentu bezpośrednio do miejsca zatrudnienia, jak to miało miejsce w przeszłości. Jest to nie tylko wygoda, ale i ogromne ułatwienie dla ZUS-u. Zaświadczenie widoczne w systemie umożliwia pracodawcy oraz Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych wgląd w sytuację pracownika oraz łatwiejszą kontrolę zwolnienia lekarskiego, która przydaje się w przypadku nadużyć. Jak uzyskać zwolnienie lekarskie? Możliwość odbycia konsultacji online! W celu zdobycia zwolnienia lekarskiego pracownik musi skontaktować się z lekarzem bądź asystentem medycznym. Nie każdy lekarz posiada jednak prawo do wystawienia zwolnienia chorobowego – aby to zrobić, musi otrzymać z ZUS-u upoważnienie mu to umożliwiające. Zwolnienie lekarskie wystawia się na podstawie wywiadu medycznego oraz przeprowadzonego badania. Pracownik medyczny samodzielnie decyduje, czy stan zdrowia pacjenta wymaga tymczasowego zwolnienia z pracy w celu wyzdrowienia. Aby pozyskać zwolnienie, nie trzeba przesiadywać długich godzin w kolejce do lekarza. Należy bowiem wspomnieć o wygodnej możliwości odbycia wizyty online, podczas której lekarz przeprowadzi z pacjentem pełen wywiad medyczny oraz sprawdzi zgromadzone informacje na temat jego stanu zdrowia, by ocenić konieczność wystawienia zwolnienia lekarskiego. E-wizyta stanowi podstawę do wystawienia e-ZLA tak samo, jak wizyta stacjonarna. To również może Cię zainteresować:Zwolnienie chorobowe – czy zwolnienie lekarskie wlicza się do stażu pracy?Jak przejść z urlopu wychowawczego na zwolnienie lekarskie? Na czym polega urlop wychowawczy?Czy po świadczeniu rehabilitacyjnym można iść na zwolnienie lekarskie?Zwolnienia lekarskie a koronawirus. Czy po izolacji można iść na zwolnienie lekarskie?Uszkodzenie łąkotki – zwolnienie lekarskie. Co należy wiedzieć o zwolnieniu chorobowym?Zwolnienie lekarskie przez telefon. Jak uzyskać zwolnienie chorobowe w sposób zdalny?Jak wygląda powrót do pracy po Covidzie?Zwolnienie lekarskie z powodu stresuZaświadczenie o tymczasowej niezdolności do pracy – jak dostać zwolnienie lekarskie na 3 dni?Zwolnienie lekarskie z powodu przemęczenia. Co należy wiedzieć o zwolnieniu chorobowym?Czy można wystawić zwolnienie lekarskie z datą do przodu? Zasady wypisywania zwolnień lekarskichJednoosobowa działalność gospodarcza – zwolnienie lekarskie 2022. Jak wygląda kwestia zwolnień chorobowych?Zwolnienie lekarskie 2022. Czym jest L4?Zwolnienie lekarskie od psychiatry płatne 100%? Wszystko, co należy wiedzieć o zaświadczeniu od psychiatryPotrzebuję zwolnienie lekarskie! Czym jest L4 i komu przysługuje?Na ile dni opłaca się brać zwolnienie lekarskie?Pewne zwolnienie lekarskie. Co należy wiedzieć o L4?Od którego tygodnia ciąży można dostać zwolnienie lekarskie? Ciąża a zwolnienie choroboweZwolnienie chorobowe – jak załatwić długie zwolnienie lekarskie?Jak wygląda zwolnienie lekarskie elektroniczne? Co warto wiedzieć o e-ZLA?Ile trzeba przepracować, żeby iść na zwolnienie lekarskie 2022? Wszystko, co należy wiedzieć o L4!Dobry powód na zwolnienie lekarskie. Co należy wiedzieć o L4?Zwolnienie chorobowe – czy zwolnienie lekarskie przedłuża okres wypowiedzenia?Czy opłaca się brać zwolnienie lekarskie na weekend? Co należy wiedzieć?Czy lekarz przyjmujący prywatnie może wystawić zwolnienie lekarskie? Co warto wiedzieć o L4?Jak sprawdzić, do kiedy mam zwolnienie lekarskie? Dziś stosuje się zwolnienia lekarskie online. Zaloguj się do e-ZLA!L4 w ciąży. Jak obliczyć wynagrodzenie chorobowe, a jak zasiłek chorobowy w ciąży? Co na to ZUS?Kody na zwolnieniu lekarskim – na jaką niezdolność do pracy wskazują poszczególne kody literowe na L4?Zwolnienie lekarskie wstecz – czy lekarz może wystawiać L4 z opóźnieniem? Ile dni wstecz to możliwe?L4 na wypowiedzeniu umowy o pracę – jakie zasady obowiązują przy takim zwolnieniu lekarskim?Obowiązuje Cię zwolnienie lekarskie? Ile dni w ciągu roku przysługuje na świadczenie chorobowe? Przepisy w 2022 rokuZwolnienie lekarskie 182 dni – jak liczyć okres zasiłkowy? Czy masz prawo do zasiłku? Poznaj przepisy na 2022 rok!Zwolnienie lekarskie po ustaniu zatrudnienia. Komu przysługuje zasiłek chorobowy w takim wypadku? Poznaj szczegóły L4!Umowa zlecenie a zwolnienie lekarskie – poznaj zasady. Czy każdemu zleceniobiorcy wypłaca się zasiłek chorobowy?

Stało się—Trzasnąłeś drzwiami i pożegnałeś się z może nie przedłużyłeś umowy z koleżanka jednak zdecydowała się wrócić po może być wiele, ale jedno jest Tobą chwila oddechu i trochę wolnego na szukanie nowego stanowiska i rozmowy liczenie każdego grosza…Zasiłek dla bezrobotnych, potocznie zwany kuroniówką, może pomóc Ci utrzymać się w tym czasie na tego artykułu dowiesz się, komu przysługuje taki zasiłek, jaka jest jego wysokość, co zrobić, aby go otrzymać i jak długo można pobierać „kuroniówkę”.Szukasz pracy? Aby zainteresować najlepszych pracodawców, przygotuj skuteczne CV i list motywacyjny. W naszym kreatorze znajdziesz profesjonalne szablony do uzupełnienia, wskazówki oraz przykłady. Stwórz CV i list motywacyjny w 5 minut CV terazZobacz inne szablony, stwórz CV oraz list motywacyjny i pobierz dokumenty w PDF tutajOto opinia Gosi — jednej z użytkowniczek naszego kreatora:Dzięki takiemu świetnemu CV i listowi dostałam super pracę bardzo szybko!Zobacz inne szablony, stwórz CV oraz list motywacyjny i pobierz dokumenty w PDF tego artykułu dowiesz się i kiedy należy się zasiłek dla bezrobotnychjaka obecnie jest wysokość zasiłku dla bezrobotnych (brutto/netto)jak długo można pobierać kuroniówkęczy zasiłek wlicza się do stażu pracy i emerytury, którego dnia jest wypłacany i czy umowa zlecenie daje prawo do tego przysługuje prawo do zasiłku dla bezrobotnych? Ile trzeba przepracować?Wyobraź sobie, jaka by była kolejka do urzędu pracy, jeśli każdy mógłby dostać liczyć na zasiłek, musisz spełnić określone dla bezrobotnych — kiedy się należy? Warunki, które musisz spełnić:Jeśli tracisz pracę i chcesz otrzymać zasiłek dla bezrobotnych, musisz zarejestrować się w urzędzie pracy. Warunkiem przyznania zasiłku jest udowodnienie, że przez min. 365 dni w okresie 18 miesięcy poprzedzających rejestrację było się zatrudnionym na podstawie umowy o pracę z wynagrodzeniem nie niższym niż stawka możesz otrzymać również, jeśli świadczyłeś usługi (umowa zlecenie i agencyjna) lub prowadziłeś działalność gospodarczą — o ile podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne i Fundusz Pracy stanowiła kwota wynosząca co najmniej minimalne wynagrodzenie (nie może być to tzw. mały ZUS).Pamiętaj! Do stażu pracy nie wliczają się okresy urlopu pracowniczego bezpłatnego, dłuższego niż 30 dni. Uwzględniany jest natomiast urlop wychowawczy, pobieranie renty z tytułu niezdolności do pracy oraz odbywanie zasadniczej służby trakcie rejestracji w urzędzie pracy będziesz potrzebował określonych podstawowych dokumentów do rejestracji w urzędzie pracy:dowód osobisty albo inny dokument tożsamości (np. paszport)oświadczenie dotyczące miejsca zameldowaniaświadectwa ukończenia szkoły, dyplomy lub inne dokumenty potwierdzające kwalifikacje lub zaświadczenia o ukończeniu szkoleniaświadectwa pracydokumenty stwierdzające przeciwwskazania do wykonywania określonych prac (jeżeli takie posiadasz).Więcej informacji o tym, jakie dokumenty będą niezbędne w Twoim przypadku, przeczytasz na stronie swojego urzędu komu nie przysługuje prawo do zasiłku dla bezrobotnych?Kuroniówki nie otrzyma osoba, która:Po skierowaniu nie podjęła szkolenia, przygotowania zawodowego dorosłych, stażu, wykonywania prac lub innej formy okresie 6 miesięcy przed zarejestrowaniem w urzędzie pracy rozwiązała stosunek pracy/służbowy za wypowiedzeniem albo za porozumieniem stron (wyjątki od tej zasady: porozumienie stron nastąpiło z powodu upadłości, likwidacji pracodawcy lub zmniejszenia zatrudnienia, zmiany miejsca zamieszkania lub pracodawca dopuścił się poważnego naruszenia podstawowych obowiązków).Odbywa płatną praktykę absolwencką z wynagrodzeniem przekraczającym połowę minimalnego wynagrodzenia za odszkodowanie za skrócenie okresu wypowiedzenia umowy o okresie 6 miesięcy przed rejestracją została zwolniona dłuższego czasu nie możesz znaleźć pracy? Być może popełniasz jeden z typowych błędów kandydatów! Sprawdź, jak ich unikać i szybko zdobyć zatrudnienie: Jak znaleźć pracę? 17 porad dla osób, które nie mogą znaleźć pracy (czytaj).2Ile wynosi zasiłek dla bezrobotnych w 2022 roku?Wysokość zasiłku dla bezrobotnych zależy od Twojego stażu dla bezrobotnych, czyli kuroniówka, jest wypłacany przez okres od 6 do 12 miesięcy. Może mieć wysokość podstawową, obniżoną (80% podstawy) lub podwyższoną (120% podstawy).W poniższej tabelce znajdziesz kwoty brutto i netto na okres od 1 września 2021 roku (do odwołania) w zależności od stażu zasiłkuPierwsze 3 miesiące prawa do zasiłkuPozostały okres prawa do zasiłkuPodstawowy(uprawniający do zasiłku staż pracy od 5 do 20 lat)1240,80 zł (brutto)1058,13 zł (netto)974,40 zł (brutto)840,70 zł (netto)Obniżony(uprawniający do zasiłku staż pracy poniżej 5 lat)992,64 zł (brutto)855,36 zł (netto)779,52 zł (brutto)681,44 zł (netto)Podwyższony(uprawniający do zasiłku staż pracy wynoszący co najmniej 20 lat)1488,96 zł (brutto)1260,99 zł (netto)1169,28 zł (brutto)1000,06 zł (netto)Zaczywaj wysokość zasiłku podlega waloryzacji 1 czerwca każdego roku. W drugiej połowie 2022 r. kwoty mogą się więc rodzaje zasiłków, o które mogą się ubiegać bezrobotni, to:dodatek aktywizujący, czyli tzw. dodatek za znalezienie pracy (50% kwoty zasiłku podstawowego)stypendium szkoleniowe kontynuowane w trakcie zatrudnienia (20% kwoty zasiłku podstawowego)stypendium na studia podyplomowe (20% kwoty zasiłku podstawowego)stypendium na kontynuację nauki (100% kwoty zasiłku podstawowego)stypendium szkoleniowe, stypendium stażowe, stypendium na przygotowanie zawodowe dorosłych (120% kwoty zasiłku podstawowego)zasiłek przedemerytalny (1262,34 zł brutto).Nie masz pomysłu, jak i gdzie szukać pracy? Zajrzyj do naszego praktycznego zestawienia: Jak i gdzie szukać pracy? 49 stron i portali z ofertami pracy (czytaj).Chcesz od razu napisać CV? Skorzystaj z naszego kreatora, w którym znajdziesz profesjonalne szablony do uzupełnienia i praktyczne podpowiedzi. Stwórz CV w 5 minut inne szablony, stwórz CV i pobierz dokument w PDF dla bezrobotnych — ile trwa? Kiedy traci się prawo do kuroniówki?Pewnie się zaskoczysz, ale czas, przez który możesz pobierać zasiłek, jest uzależniony od Twojego… miejsca kuroniówka jest przyznawana na 6 w przypadku osób mieszkających w powiatach, których stopa bezrobocia przekracza 150 proc. przeciętnej stopy bezrobocia w kraju, okres ten wydłuża się do 12 przez rok mogą pobierać również bezrobotni po 50. roku życia z co najmniej 20-letnim okresem uprawniającym do grupa, która może liczyć na 365 dni zasiłku, to bezrobotni mający na utrzymaniu co najmniej jedno dziecko w wieku do 15 lat (gdy małżonek również jest bezrobotny i utracił już prawo do zasiłku).Prawo do zasiłku zostanie także przedłużone w przypadku mamy, która urodziła dziecko w trakcie pobierania zasiłku (lub miesiąc po zakończeniu jego pobierania).Czas pobierania zasiłku wydłużany jest o okres, przez który przysługiwałby zasiłek każdy bezrobotny może także utracić prawo do pobierania kuroniówki jeszcze przed upływem ustawowego może się tak stać?Kiedy możesz utracić prawo do zasiłku dla bezrobotnych?Kiedy odmówisz bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji zatrudnienia, szkolenia, stażu czy przygotowania zawodowego, wykonywania prac interwencyjnych, robót publicznych, poddania się badaniom lekarskim lub psychologicznym, mającym na celu ustalenie zdolności do pracy lub udziału w innej formie pomocy określonej w po skierowaniu nie podejmiesz szkolenia, przygotowania zawodowego dorosłych, stażu, wykonywania prac lub innej formy pomocy określonej w ustawie o promocji zatrudnienia i instrumentach rynku utracisz status bezrobotnego (np. rozpoczniesz realizację indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego).Status osoby bezrobotnej można odzyskać dopiero po upływie 120 możesz znaleźć pracy w swoim zawodzie? Pomyśl o przebranżowieniu lub przekwalifikowaniu. Jak wejść na nową ścieżkę kariery? Praktyczne wskazówki znajdziesz w artykule: Przebranżowienie i przekwalifikowanie — 26 porad, jak zmienić zawód (czytaj).4Zasiłek dla bezrobotnych — pytania i odpowiedziNo dobrze, wiesz już, na czym kiedy właściwie masz iść się zarejestrować? Od razu po odejściu z pracy czy może warto trochę poczekać?A co z zasiłkiem chorobowym na bezrobociu?Wiele osób zastanawia się też, czy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych wlicza się do stażu pracy lub znajdziesz listę najczęściej zadawanych pytań wraz z zlecenie a zasiłek dla bezrobotnych — czy ten typ umowy gwarantuje wypłatę kuroniówki?Tak, jeśli w ciągu ostatnich 18 miesięcy pracowałeś na podstawie umowy zlecenia przez co najmniej rok, a podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne i Fundusz Pracy stanowiła kwota co najmniej minimalnego chorobowe wlicza się do zasiłku dla bezrobotnych?Tak, okres zasiłku chorobowego wlicza się do zasiłku dla bezrobotnych. Oczywiście jeżeli podstawę jego wymiaru, z uwzględnieniem kwoty składek na ubezpieczenia społeczne, stanowiła kwota wynosząca co najmniej minimalne wynagrodzenie za dyscyplinarne a zasiłek dla bezrobotnych. Czy otrzymam kuroniówkę po dyscyplinarce?To zależy. Jeżeli zostałeś zwolniony dyscyplinarnie w ciągu pół roku przed zarejestrowaniem w urzędzie pracy, to prawo do zasiłku nabędziesz dopiero po upływie 180 dni. Na dodatek po dyscyplinarce okres, w którym można pobierać kuroniówkę, jest skracany o 6 miesięcy. Jeśli więc przyznano Ci zasiłek na pół roku, to… nie otrzymasz go wcale. W przypadku świadczenia na 12 miesięcy będzie Ci ono wypłacane przez połowę tego zasiłek dla bezrobotnych wlicza się do stażu pracy?Tak, okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych jest wliczany do stażu pracy wymaganego do nabycia lub zachowania uprawnień pracowniczych. Pamiętaj jednak, że samo zarejestrowanie jako bezrobotny bez prawa do kuroniówki nie jest zasiłek dla bezrobotnych wlicza się do emerytury?Tak, czas pobierania zasiłku dla bezrobotnych wlicza się do okresów składkowych uwzględnianych przy ustalaniu prawa do dla bezrobotnych — kiedy jest wypłacany? Kiedy ma miejsce pierwsza wypłata?Jeśli otrzymałeś prawo do zasiłku dla bezrobotnych, to na pierwszą wypłatę poczekasz maksymalnie do 14. dnia kolejnego miesiąca. Przykład: prawo do kuroniówki otrzymałeś w kwietniu, więc pierwszą wpłatę uzyskasz między 1 a 14 jakim czasie trzeba się zarejestrować w urzędzie pracy, aby otrzymać zasiłek?Aby dostać zasiłek, musisz mieć przepracowanych 365 dni w ciągu ostatnich 18 miesięcy. Nie ma więc konkretnego terminu rejestracji — wszystko zależy od tego, kiedy zakończył się Twój ostatni okres dostanę zasiłek, jak sam się zwolnię z pracy lub rozwiążę umowę za porozumieniem stron?Jeśli wypowiesz umowę lub rozwiążesz ją za porozumieniem stron, otrzymasz prawo do zasiłku dopiero po 90 dniach. Skróceniu ulegnie również okres pobierania świadczenia (do 3 lub 9 miesięcy).Kuroniówka po macierzyńskim — czy się należy?Tak, pracownica przebywająca na urlopie macierzyńskim pozostaje w stosunku pracy (oskładkowanym). A zatem ten czas jest wliczany do okresu zatrudnienia. Oczywiście trzeba spełnić pozostałe zasady dotyczące stażu pracy i opłacanych zwrócić na siebie uwagę najlepszych pracodawców? Pomoże Ci w tym profesjonalne CV. Z naszego poradnika dowiesz się, jak je napisać: Jak napisać CV, które da Ci pracę? 9 rad. Prawdziwe przykłady (czytaj).Musisz napisać również list motywacyjny? W naszym kreatorze znajdziesz nowoczesne wzory do wypełnienia i praktyczne porady. Stwórz list motywacyjny w 5 minut inne szablony, stwórz list motywacyjny i pobierz dokument w PDF wskazówki i porady dla innych osób, które chcą otrzymać zasiłek dla bezrobotnych? A może chcesz wyrazić swoją opinię o procesie przyznawania kuroniówki przez urzędy? Podziel się swoimi obserwacjami w komentarzu poniżej!

Pracownik może zachorować przed lub w trakcie urlopu wypoczynkowego. Jak choroba pracownika wpływa na urlop wypoczynkowy? Czy go przerywa? Czy choroba dziecka wpływa na urlop wypoczynkowy pracownika? Choroba a urlop wypoczynkowy Bywają sytuacje, niezależne od pracownika, gdy nie może on skorzystać z zaplanowanego urlopu. Ma to miejsce np. wtedy, gdy pracownik zachoruje. Co dzieje się wówczas z urlopem wypoczynkowym? Czy choroba „konsumuje” czas przeznaczony na wypoczynek? Sytuacje, o których wspomniałam, reguluje kodeks pracy. Wprost odnosi się do nich art. 165 kp i 166 kp. Choroba przed i w trakcie części urlopu Może zdarzyć się tak, że pracownik zachoruje przed rozpoczęciem urlopu. W tej sytuacji najpóźniej na dzień przed rozpoczęciem urlopu powinien powiadomić o tym pracodawcę. W takim przypadku pracodawca jest obowiązany przesunąć urlop na termin późniejszy. Pracownik, żeby mógł skorzystać z tego uprawnienia, powinien udać się do lekarza i otrzymać zwolnienie lekarskie stwierdzające niezdolność do pracy wskutek choroby. Pani Marta miała zaplanowany urlop od 4 do 8 lutego. W dniu 1 lutego zachorowała i udała się do lekarza, który stwierdził, że jest niezdolna do pracy do dnia 6 lutego. Pani Marta tego samego dnia poinformowała pracodawcę o chorobie. W tej sytuacji urlop Pani Marty zostanie przesunięty. Polecamy: Urlopy wypoczynkowe. Pytania i odpowiedzi. O tym, kiedy zostanie wykorzystany urlop, decyzję podejmuje pracodawca z pracownikiem. Pani Marta z powyższego przykładu nie jest zainteresowana, by skorzystać z urlopu tylko w wymiarze 2 dni (7,8 luty). W dniu 7 lutego wraca do pracy, ustalając z pracodawcą inny termin wykorzystania urlopu. Choroba w trakcie urlopu Może również zaistnieć taka sytuacja, że pracownik zachoruje w trakcie urlopu. Dochodzi wtedy do tzw. przerwania urlopu wypoczynkowego. Część urlopu niewykorzystaną z powodu niezdolności do pracy wskutek choroby pracodawca jest zobowiązany udzielić w terminie późniejszym. Pan Darek miał zaplanowany urlop od 7 do 11 stycznia 2019 r. W dniu 9 stycznia zachorował, dostał zwolnienie lekarskie od 9 do 11 stycznia. W tej sytuacji Pan Darek wykorzystał 2 z 5 przysługujących mu w tym czasie dni urlopu, 3 dni zostały mu do wykorzystania w terminie późniejszym. Tak jak w przypadku zachorowania przed urlopem, gdy pracownik zachoruje w takcie urlopu – późniejszy termin urlopu pracownik powinien ustalić z pracodawcą. Za złamanie przepisów kodeksu pracy, należy uznać dobrowolne – bez uzgodnienia z pracodawcą - wykorzystanie urlopu bezpośrednio po czasie przewidzianym na jego realizację. Dobrze: Pan Darek z przykładu nr 3 uzgodnił z pracodawcą, iż 3 dni urlopu wykorzysta od 30 stycznia do 1 lutego. Źle: Pan Darek z przykładu nr 3 bez uzgodnienia z pracodawcą wykorzystał 3 dni urlopu po zakończeniu choroby tj. od 14 do 16 lutego. Obowiązek informacyjny po stronie pracownika Należy pamiętać o konieczności poinformowania pracodawcy o nieobecności w pracy i przewidywanym okresie jej trwania, mimo zwolnienia lekarskiego wystawianego w formie elektronicznej. Pracodawco pamiętaj! W przypadku przerwania urlopu na skutek choroby pracownika, ustalenie „późniejszego” terminu urlopu następuje przez jego uzgodnienie między pracodawcą a pracownikiem. W przypadku choroby pracownika, pracodawco musisz przesunąć urlop na termin późniejszy. Jest to twój obowiązek. Pracownik nie musi składać żadnego wniosku o przesunięcie/ przerwanie urlopu. Należy również pamiętać, iż choroba dziecka nie powoduje automatycznego przerwania/przesunięcia urlopu wypoczynkowego . Podstawa prawna: USTAWA z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dziennik Ustaw rok 2018 poz. 917)

Urlop macierzyński, rodzicielski, wychowawczy. Warto dobrze poznać przepisy, aby wiedzieć, co się nam należy! Czy urlop wychowawczy jest płatny i czy może go wziąć każdy rodzic? Do kiedy trzeba go wykorzystać? Ile czasu trwa i kiedy trzeba złożyć wniosek, by z niego skorzystać? Poznaj 14 pytań o urlop przysługujący rodzicom starszego dziecka i sprawdź odpowiedzi. Urlop wychowawczy jest to przerwa w pracy w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, po tym, jak rodzice wykorzystają urlop macierzyński i urlop rodzicielski. A więc urlop dotyczy opieki nad starszym dzieckiem, już nie niemowlęciem. Każdemu rodzicowi przysługuje takie prawo do opieki nad dzieckiem. Są jednak różne rodzaje urlopu i każdy z nich wiąże się z różnymi obostrzeniami. Poniżej piszemy o urlopie wychowawczym. Na wstępnie wyjaśnijmy czym on jest. 1 Czy każdy pracujący rodzic może wziąć taki urlop? Nie. Prawo do urlopu wychowawczego w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem ma pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę przez okres co najmniej sześciu miesięcy. Do tego okresu wlicza się również okresy zatrudnienia u poprzednich pracodawców. Z urlopu nie mogą skorzystać osoby zatrudnione na podstawie umowy-zlecenia czy te, które mają podpisane umowy o dzieło i pokrewne lub prowadzące własną działalność gospodarczą. Czytaj także: Urlop macierzyński w Polsce: odpowiadamy na najczęstsze pytania Jakie wydatki wiążą się z utrzymaniem dziecka Przerwa w pracy na karmienie piersią - kiedy przysługuje? 2 Jak długo trwa urlop wychowawczy i w jakim terminie trzeba go wykorzystać? Maksymalny wymiar to 36 miesięcy. Od 2016 r. urlop ten można wykorzystać nie do chwili ukończenia przez dziecko 5 lat (jak było dotąd), ale do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat. Rodzicom dzieci niepełnosprawnych przysługuje też tzw. dodatkowy urlop wychowawczy. Taki rodzic (spełniający wymóg co najmniej 6-miesięcznego okresu zatrudnienia) bez względu na to, czy korzystał wcześniej z urlopu wychowawczego, czy nie – może skorzystać z dodatkowego urlopu w wymiarze do 3 lat, do ukończenia przez dziecko 18. roku życia. 3 Czy może z niego skorzystać ojciec dziecka? Tak. Urlop ten może zostać udzielony zarówno matce, jak i ojcu dziecka lub jego opiekunom. Z trzyletniego wymiaru urlopu wychowawczego każdemu z rodziców lub opiekunów przysługuje wyłączne prawo do jednego miesiąca urlopu – prawa tego nie można przenieść na drugiego z rodziców lub opiekunów. To znaczy, że jeden miesiąc urlopu jest przypisany rodzicowi na wyłączność, a więc np. jeśli tylko matka korzysta z urlopu, to może wziąć maksymalnie 35 miesięcy. Rodzice mogą też korzystać z urlopu jednocześnie – w takim przypadku łączny wymiar urlopu obojga rodziców nie może przekraczać całkowitego wymiaru urlopu (suma urlopu obojga rodziców nie może przekraczać 36 miesięcy). Czytaj także: Urlopy dla rodziców: macierzyński, rodzicielski, wychowawczy - kiedy i co ci się należy Ciąża na wychowawczym. Jak wyglądają kwestie prawne i możliwości 4 Co pracownik musi zrobić, aby skorzystać z urlopu? Urlopu wychowawczego udziela się na wniosek pracownika, a pracodawca nie może odmówić jego udzielenia. Wniosek o urlop można napisać samodzielnie lub skorzystać z gotowych wzorów dostępnych w internecie. Trzeba go złożyć u pracodawcy co najmniej 21 dni przed planowanym rozpoczęciem. 5 Czy urlop wychowawczy można wziąć w kilku częściach? Tak, można go podzielić maksymalnie na pięć części. Ale jeśli rodzic korzystał już w częściach z urlopu rodzicielskiego, to liczba wykorzystanych części wcześniejszego urlopu (maksymalnie dwie) obniża liczbę możliwych do wykorzystania części urlopu wychowawczego. A więc rodzic, który nie wykorzystał od razu po macierzyńskim całego urlopu rodzicielskiego, tylko wziął go w dwóch częściach, urlop wychowawczy może podzielić maksymalnie na trzy części. 6 Czy rodzic dostaje w tym czasie zasiłek? Z zasady urlop wychowawczy jest bezpłatny. Jedynie osobom (rodzinom), które otrzymują zasiłek rodzinny (a więc dochód na osobę w rodzinie nie przekracza 674 zł miesięcznie), przysługuje dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego. Wysokość dodatku to 400 zł miesięcznie. Dodatek przysługuje nie dłużej niż przez okres 24 miesięcy. Jeżeli osoba na urlopie wychowawczym sprawuje opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem (urodzonym podczas jednego porodu), okres ten ulega wydłużeniu do 36 miesięcy, a do 72 miesięcy – jeżeli sprawuje opiekę nad dzieckiem niepełnosprawnym. W przypadku jednoczesnego korzystania z urlopu przez oboje rodziców lub opiekunów prawnych przysługuje jeden dodatek. Dodatek nie przysługuje, jeżeli:1) bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego matka czy ojciec pozostawali w stosunku pracy przez okres krótszy niż sześć miesięcy;2) rodzic podjął lub kontynuuje pracę zarobkową, która uniemożliwia sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem w czasie urlopu wychowawczego;3) dziecko zostało umieszczone w placówce zapewniającej całodobową opiekę przez okres dłuższy niż pięć dni w tygodniu;4) w okresie urlopu wychowawczego rodzic korzysta z zasiłku macierzyńskiego. 7 Czy zmienia się dodatek, jeśli rodzic opiekuje się bliźniętami? Niestety, ustawodawca nie wprowadził precyzyjnych regulacji wyjaśniających, czy dodatek przyznaje się niezależnie od liczby dzieci urodzonych w trakcie jednego porodu, czy na każde dziecko odrębnie. Z tego powodu w orzecznictwie sądów administracyjnych pojawiły się sprzeczne interpretacje. W 2014 r. Naczelny Sąd Administracyjny orzekł, że w takich sytuacjach dodatek przysługuje do zasiłku rodzinnego na każde z dzieci (wyrok NSA z r., sygnatura akt I OPS 15/13). 8 Czy można zwolnić z pracy osobę przebywającą na urlopie wychowawczym? Nie, pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy w tym czasie jest dopuszczalne tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. 9 Czy przebywając na urlopie, można podjąć pracę zarobkową? Kodeks pracy dopuszcza możliwość podjęcia pracy zarobkowej oraz innej działalności przez pracownika korzystającego z urlopu wychowawczego. Mama – lub tata – może podjąć pracę zarobkową u dotychczasowego lub u innego pracodawcy – zarówno na podstawie umowy o pracę, jak i umowy cywilnoprawnej (umowa-zlecenie, umowa o dzieło), a nawet może otworzyć własną działalność gospodarczą. Wszystko to jest możliwe, pod warunkiem że taki rodzic nadal będzie sprawował osobistą opiekę nad dzieckiem. Co to znaczy? Przepisy niestety tego nie precyzują. Według prawników można przyjąć, że warunek sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem będzie spełniony, jeśli praca jest wykonywana w domu, w którym przebywa dziecko, lub poza domem, lecz w niepełnym wymiarze czasu – dziecko może być zostawiane raz na jakiś czas, na kilka godzin, np. z babcią. W razie ustalenia, że pracownik trwale zaprzestał sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, pracodawca wzywa pracownika do stawienia się do pracy w terminie przez siebie wskazanym, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od dnia uzyskania takiej wiadomości i nie wcześniej niż po upływie 3 dni od dnia wezwania. Można legalnie dorobić bez rejestrowania działalności Od 2018 roku osoby fizyczne, które przez ostatnie pięć lat nie prowadziły własnej działalności gospodarczej, mogą podjąć działalność, której nie trzeba rejestrować – pod kilkoma warunkami. Podstawowy to ten, że miesięczny przychód nie może przekroczyć połowy minimalnego wynagrodzenia za pracę (obecnie to 2250 zł), czyli można zarobić do 1125 zł miesięcznie. Mama na urlopie wychowawczym może więc np. robić koleżankom manicure, szyć dziecięce ubranka czy malować obrazki i je sprzedawać – o ile miesięczny przychód nie przekroczy kwoty 1125 zł. Jeśli choć w jednym miesiącu kwota będzie wyższa – działalność trzeba zarejestrować. Inny warunek jest taki, że nie może to być działalność wymagająca uzyskania koncesji, specjalnych licencji czy pozwoleń. Musi też być samodzielna – nie można prowadzić działalności nierejestrowanej w formie spółki cywilnej. Osoba wykonująca działalność nierejestrowaną nie opłaca żadnych składek do ZUS, ale podatek – już tak. Nie trzeba jednak odprowadzać comiesięcznych zaliczek na PIT – uzyskane zarobki należy wykazać w rozliczeniu rocznym, w rubryce: przychody z innych źródeł. 10 Czy rodzic może skrócić czas opieki nad dzieckiem w jej trakcie? Pracownik może zrezygnować z urlopu wychowawczego w każdym czasie – za zgodą pracodawcy lub po uprzednim zawiadomieniu pracodawcy – najpóźniej na 30 dni przed terminem zamierzonego powrotu do pracy. Po zakończeniu urlopu wychowawczego, pracodawca ma obowiązek dopuścić pracownika do pracy na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe, na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym, za wynagrodzeniem nie niższym od wynagrodzenia za pracę przysługującego pracownikowi w dniu podjęcia pracy na stanowisku zajmowanym przed urlopem. 11 Kto podczas urlopu wychowawczego pokrywa składki emerytalne i zdrowotne pracownika? Pokrywa je ZUS. Dotyczy to nie tylko pracowników etatowych, lecz także osób prowadzących działalność gospodarczą. Jeżeli z powodu sprawowania opieki nad dzieckiem mama zawiesiła albo zamknęła działalność, zostaje objęta ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym. Składki opłaca wtedy w całości budżet państwa, za pośrednictwem ZUS. Warunkiem objęcia ubezpieczeniami w okresie zawieszenia działalności jest prowadzenie działalności przez co najmniej sześć miesięcy bezpośrednio przed jej zawieszeniem. 12 Jakie zasady rządzą urlopem wychowawczym, gdy dziecko jest niepełnosprawne? W takim przypadku rodzicom przysługuje jeszcze tzw. dodatkowy urlop wychowawczy, który można wykorzystać aż do końca roku, w którym dziecko kończy 18 lat. Aby dostać dodatek do zasiłku rodzinnego, miesięczny dochód w rodzinie nie może przekroczyć 764 zł na osobę i dodatek jest wypłacany dłużej – przez okres do 72 miesięcy. 13 Co się dzieje, gdy matka na wychowawczym zachodzi w ciążę? W takiej sytuacji urlop wychowawczy nie ulega przerwaniu, a po porodzie matce przysługuje zasiłek macierzyński na drugie dziecko. Natomiast zasiłek chorobowy w trakcie przebywania na urlopie wychowawczym – nawet w związku z koniecznością udania się na zwolnienie lekarskie z powodu zagrożonej ciąży – nie przysługuje. Wówczas częstą praktyką (choć nie zawsze uczciwą wobec pracodawcy) stosowaną przez pracownice jest przerwanie urlopu wychowawczego i przedłożenie pracodawcy już w pierwszym planowanym dniu pracy zwolnienia lekarskiego. W ten sposób uzyskują prawo do zasiłku chorobowego na czas ciąży. 14 Do kiedy można korzystać z urlopu wychowawczego? Można z niego skorzystać aż do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 przykład: jeśli twoje dziecko urodzi się w kwietniu przyszłego roku, to z urlopu wychowawczego będziesz mogła skorzystać aż do końca roku 2026. Dzięki temu ostatnią część urlopu wychowawczego możesz wziąć nawet wtedy, gdy dziecko będzie zaczynało naukę w „zerówce”. Czytaj także: Wniosek o urlop wychowawczy - jak go napisać? Agnieszka Roszkowska, konsultacja Adrianna Łuczak, prawnik, asesor w kancelarii prawnej

Większe przywileje, jakie prawo daje młodym matkom, powodują, że coraz częściej decydują się one na kolejne dziecko. Bywa, że jeszcze podczas pobytu na urlopie wychowawczym z poprzednim potomkiem spodziewają się kolejnego. Jeśli przyszła matka nie podejmie żadnych kroków, aby wrócić do pracy, nie będzie mogła korzystać z praw, jakie mają inne ciężarne pozostające na etacie (poza zasiłkiem macierzyńskim). Kto skorzysta Od 2 stycznia 2016 r. rodzice mogą wykorzystać urlop wychowawczy do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy 6 lat. Tak stanowi art. 186 § 2 kodeksu pracy. Prawo do urlopu wychowawczego przysługuje zatrudnionym rodzicom lub opiekunom dziecka, którzy mają co najmniej sześciomiesięczny staż pracy. Rodzice mogą z niego korzystać w tym samym czasie. Łączny wymiar nie może jednak przekraczać 36 miesięcy, z czego jeden rodzic może wybrać do 35 miesięcy opieki, gdyż miesiąc musi być wykorzystany przez drugiego rodzica i nie może się on zrzec tego przywileju. Jedyną opcją, gdy cały urlop wykorzysta jeden rodzic, jest: śmierć drugiego rodzica, pozbawienie władzy rodzicielskiej drugiego rodzica bądź ograniczenie lub zawieszenie jego władzy rodzicielskiej. Mówi o tym art. 186 § 9 Jakie ubezpieczenia Wniosek o wychowawczy należy złożyć minimum 21 dni przed datą rozpoczęcia urlopu. Ochrona przed rozwiązaniem umowy zaczyna działać na 21 dni przed startem korzystania z urlopu. To urlop bezpłatny, dlatego można w jego trakcie podjąć dodatkowe zatrudnienie, jeśli nie koliduje to z opieką nad dzieckiem. Osoba, która podejmie dodatkowe zajęcie, na czas tego zatrudnienia podlega obowiązkowo ubezpieczeniom z tytułu tej pracy, a nie z racji przebywania na urlopie wychowawczym. Jeżeli zaś przebywająca na urlopie wychowawczym nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty i nie ma innych tytułów do ubezpieczeń, obowiązkowo podlega ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu i zdrowotnemu, nie podlega natomiast ubezpieczeniu chorobowemu i wypadkowemu. Składki na obowiązkowe ubezpieczenia pokrywa wówczas budżet państwa. Przykład Pracownica, której udzielono urlopu wychowawczego od 1 stycznia do 31 grudnia 2016 r., pojawiła się w firmie 29 sierpnia ze zwolnieniem lekarskim z kodem B. Czy należy przyjąć to zwolnienie i wypłacić jej wynagrodzenie za czas choroby? Nie. To, że pracownica zajdzie w ciążę podczas pobytu na urlopie wychowawczym i otrzyma z tego tytułu zwolnienie lekarskie, nie przerywa jej tego urlopu. Aby móc korzystać ze zwolnienia lekarskiego, podwładna powinna złożyć pismo informujące o zamiarze przerwania takiego urlopu. Przepisy nie określają minimalnego okresu, na który pracownik może wziąć urlop wychowawczy. Ograniczeniem jest tylko liczba części, których zgodnie z art. 186 § 8 może być maksymalnie pięć. Liczbę części pomniejsza się jednak o części urlopu rodzicielskiego wykorzystanego w terminie późniejszym niż bezpośrednio po wybranej części urlopu rodzicielskiego. Wcześniejszy powrót Urlop wychowawczy można przerwać w każdym czasie za zgodą pracodawcy bądź złożyć pisemny wniosek minimum 30 dni przed planowaną datą powrotu do pracy. Takie rozwiązanie jest dla ciężarnej zdecydowanie korzystne, ponieważ rezygnując z urlopu wychowawczego, będzie mogła pójść na zwolnienie lekarskie. Przez to nadal pozostanie w domu, a będzie otrzymywała pieniądze. Autopromocja Specjalna oferta letnia Pełen dostęp do treści "Rzeczpospolitej" za 5,90 zł/miesiąc KUP TERAZ Będą wakacje To nie jedyna korzyść. Skracając wychowawczy, pracownica nabędzie prawo do urlopu wypoczynkowego za okres od powrotu do końca roku kalendarzowego. W myśl art. 1551 § 1 pkt 2 w powiązaniu z art. 1552 § 1 pracownikowi powracającemu do pracy u dotychczasowego pracodawcy w ciągu roku kalendarzowego po trwającym co najmniej miesiąc urlopie wychowawczym, przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze proporcjonalnym do okresu: - pozostałego do końca danego roku kalendarzowego – przy zatrudnieniu na czas nie krótszy niż do końca roku kalendarzowego, - zatrudnienia w danym roku kalendarzowym – przy zatrudnieniu na czas krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego. Przykład Pracownica z poprzedniego przykładu złożyła wniosek o skrócenie urlopu wychowawczego i powrót do pracy od 1 września. Pracodawca przyjął wniosek. Po powrocie do pracy będzie jej przysługiwał urlop wypoczynkowy za cztery miesiące 2016 r. Gdyby pozostała na urlopie wychowawczym do końca roku, nie nabyłaby prawa do urlopu wypoczynkowego za 2016 r. —Justyna Niedzielska starsza specjalistka ds. kadr i płac

Zasadą jest, że pracownik uzyskuje prawo do świadczenia chorobowego od 31. dnia nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Od tej zasady przewidziane są jednak wyjątki. Zatem w przypadku, gdy pracownik zacznie chorować zaraz po podjęciu zatrudnienia, nie zawsze jest to jednoznaczne z brakiem prawa do płatnego zwolnienia od pracy. Jak liczyć okres wyczekiwania na wynagrodzenie chorobowe Gdy pracownik zachoruje niedługo po podjęciu nowej pracy, może uzyskać prawo do świadczenia za okres choroby w 3 przypadkach: gdy ma 30-dniowy okres nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, gdy w całym życiu podlegał obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu przez co najmniej 10 lat albo gdy jest jedną z osób, którym ustawodawca przyznał bezwarunkowe prawo do świadczeń chorobowych od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego. 30-dniowy okres wyczekiwania Pracownicy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu. Takie osoby uzyskują prawo do zasiłku chorobowego (wynagrodzenia chorobowego) pod warunkiem, że przed dniem powstania niezdolności do pracy podlegały nieprzerwanie ubezpieczeniu chorobowemu przez co najmniej 30 dni. Jest to tzw. okres wyczekiwania na prawo do zasiłku (art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy zasiłkowej). 30-dniowy okres wyczekiwania nie musi być równoznaczny z okresem zatrudnienia u aktualnego pracodawcy. Przez pojęcie „nieprzerwany okres ubezpieczenia chorobowego” należy rozumieć okres podlegania ubezpieczeniu chorobowemu przez 30 dni nie tylko w ciągłości, ale i po przerwie trwającej nie dłużej niż 30 dni. Poszczególne okresy ubezpieczenia można wówczas wliczać do okresu wyczekiwania niezależnie od tego, czy był to okres podlegania ubezpieczeniu chorobowemu obowiązkowo czy dobrowolnie. Polecamy książkę: Kodeks pracy 2018. Praktyczny komentarz z przykładami Zatem ustalając, czy pracownik ma już 30-dniowy okres ubezpieczenia, należy: ustalić liczbę dni ubezpieczenia chorobowego w czasie aktualnego zatrudnienia, sprawdzić, czy przed podjęciem zatrudnienia pracownik podlegał ubezpieczeniu chorobowemu (obowiązkowo lub dobrowolnie), ustalić, jak długo trwała przerwa między poszczególnymi okresami, w jakich pracownik podlegał ubezpieczeniu chorobowemu. Pracownik zatrudniony od 1 grudnia 2010 r., zachorował 10 grudnia. Wcześniej przez 2 lata prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą, którą zlikwidował 31 października 2010 r. Z tytułu tej działalności przez ostatni rok podlegał dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Ponieważ przerwa między ubezpieczeniem chorobowym z tytułu zatrudnienia i wcześniejszym ubezpieczeniem z tytułu prowadzenia działalności wyniosła 30 dni, poprzedni okres ubezpieczenia chorobowego można uwzględnić w 30-dniowym okresie wyczekiwania na prawo do wynagrodzenia chorobowego. W związku z tym pracownik ma prawo do wynagrodzenia chorobowego już od pierwszego dnia niezdolności do pracy. Pracownik zatrudniony od 1 grudnia 2010 r., zachorował 13 grudnia. Wcześniej pracował na podstawie umowy zlecenia, która trwała 6 miesięcy i zakończyła się 30 listopada 2010 r. Między zawarciem umowy o pracę a zakończeniem umowy zlecenia nie było przerwy. Jednak w okresie trwania umowy zlecenia osoba ta nie przystąpiła do ubezpieczenia chorobowego (które jest dla zleceniobiorców dobrowolne). W związku z tym pracownik ma tylko 12 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego przed zachorowaniem (od 1 do 12 grudnia). Uzyska prawo do świadczenia za czas choroby dopiero od 31. dnia ubezpieczenia chorobowego, tj. od 31 grudnia 2010 r. Istnieją jednak 3 sytuacje, gdy trzeba uwzględnić wcześniejszy okres ubezpieczenia chorobowego, mimo że przerwa w ubezpieczeniu chorobowym przekroczyła 30 dni. Ma to miejsce wówczas, gdy przerwa została spowodowana: urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym, odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego. Jest to zamknięty katalog. Jeśli przerwa w ubezpieczeniu chorobowym trwająca więcej niż 30 dni wyniknęła z innych powodów, do 30-dniowego okresu wyczekiwania na prawo do świadczeń chorobowych nie należy wliczać wcześniejszego okresu ubezpieczenia. Pracownica zatrudniona od 1 grudnia br. na 1/2 etatu, zachorowała 12 grudnia. Od 1 stycznia 2006 r. jest zatrudniona w innej firmie na podstawie umowy o pracę, jednak od roku korzysta z urlopu wychowawczego. Mimo że przerwa między obecnym a poprzednim ubezpieczeniem chorobowym (trwającym do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia urlopu wychowawczego) trwała aż rok, pracownica uzyska prawo do wynagrodzenia chorobowego z tytułu zatrudnienia na 1/2 etatu. Nie będzie jednak miała prawa do wynagrodzenia chorobowego z tytułu zatrudnienia, z którego przebywa na urlopie wychowawczym. Okres niezdolności do pracy podczas takiego urlopu jest niepłatny. Do okresu wyczekiwania nie należy zaliczać okresu, w jakim pracownik przed zatrudnieniem był zarejestrowany jako bezrobotny (zarówno z prawem do zasiłku dla bezrobotnych, jak i bez tego prawa, gdyż bezrobotni nie podlegają ubezpieczeniu chorobowemu), ani okresu pobierania zasiłków, które pracownik pobrał po ustaniu tytułu ubezpieczenia (np. po rozwiązaniu umowy zlecenia). 10 lat obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego Pracownik może uzyskać prawo do świadczenia chorobowego od pierwszego dnia zatrudnienia, mimo że nie ma 30-dniowego okresu ubezpieczenia chorobowego. Prawo to przysługuje mu wówczas, gdy przed dniem powstania niezdolności do pracy podlegał ubezpieczeniu chorobowemu przez co najmniej 10 lat i było to ubezpieczenie obowiązkowe (art. 4 ust. 3 pkt 3 ustawy zasiłkowej). Aby ustalić, czy pracownik posiada 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego, należy zsumować wszystkie okresy obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego, bez względu na przerwy między nimi. Licząc 10-letni okres ubezpieczenia chorobowego należy uwzględniać wyłącznie okres obowiązkowego opłacania składki na to ubezpieczenie, ale nie musi to być okres nieprzerwany. W 10-letnim okresie obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego należy uwzględniać także okresy obowiązkowego ubezpieczenia społecznego przypadające przed 1 stycznia 1999 r., które uprawniało do świadczeń chorobowych. Nie należy w tym okresie uwzględniać okresów: urlopu wychowawczego, urlopu bezpłatnego, pozostawania zarejestrowanym jako osoba bezrobotna po 31 grudnia 1998 r. (zarówno z prawem do zasiłku dla bezrobotnych, jak i bez prawa do zasiłku). PRZYKŁAD Pracownica zatrudniona od 1 grudnia 2010 r., zachorowała 17 grudnia. Dostarczyła do zakładu pracy dokumenty: świadectwo pracy za okres od 1 czerwca 1999 r. do 31 marca 2007 r., z którego wynika, że w okresie ostatniego roku przebywała na urlopie wychowawczym, zaświadczenie z urzędu pracy o zarejestrowaniu w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna z prawem do zasiłku przez okres od 8 kwietnia 2007 r. do 31 stycznia 2008 r., umowę zlecenia zawartą na okres od 1 lutego 2008 r. do 30 września 2010 r., z tytułu której podlegała dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. W tym przypadku pracownica nie posiada 30-dniowego okresu ubezpieczenia chorobowego. Przerwa między ubezpieczeniem z umowy zlecenia a umową o pracę trwała dłużej niż 30 dni, dlatego nie można uwzględnić poprzedniego okresu ubezpieczenia chorobowego. Pracownica nie posiada również 10 lat okresu obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego – okres ten trwał niecałe 7 lat. W okresie tym nie można uwzględniać okresu urlopu wychowawczego ani okresu zarejestrowania w urzędzie pracy, a także okresu ubezpieczenia chorobowego z tytułu umowy zlecenia (bo było to ubezpieczenie dobrowolne). Pracownica uzyska prawo do świadczenia za czas choroby od 31 grudnia 2010 r. Bez okresu wyczekiwania i bez 10 lat ubezpieczenia Są pracownicy, którzy mają prawo do świadczenia za czas choroby od pierwszego dnia choroby bez względu na to, czy wcześniej podlegali ubezpieczeniu chorobowemu. Do tej grupy należą: absolwenci szkół lub szkół wyższych, którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów wyższych (za dzień ukończenia szkoły uważa się dzień uzyskania świadectwa ukończenia szkoły, tj. datę podaną w świadectwie, a za dzień uzyskania dyplomu studiów wyższych – datę złożenia egzaminu dyplomowego), posłowie i senatorowie, którzy przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji, osoby, których niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową; wówczas zasiłek chorobowy jest finansowany z ubezpieczenia wypadkowego (art. 8 ust. 1 ustawy wypadkowej). Firma zatrudniła od 1 listopada 2010 r. absolwenta szkoły wyższej. Osoba ta obroniła pracę magisterską 16 sierpnia 2010 r. Pracownik zachorował 11 listopada br. Mimo że zachorował już w 11. dniu ubezpieczenia chorobowego, ma prawo do wynagrodzenia chorobowego od pierwszego dnia, ponieważ od dnia ukończenia studiów do dnia objęcia ubezpieczeniem chorobowym minęło mniej niż 90 dni. Choroba w czasie wyczekiwania Jeśli pracownik nie spełnia warunków do uzyskania prawa do wynagrodzenia chorobowego lub zasiłku od pierwszego dnia choroby, uzyskuje prawo do świadczenia od 31. dnia ubezpieczenia chorobowego. Okres choroby w okresie wyczekiwania na prawo do świadczenia chorobowego należy bowiem traktować na równi z okresem ubezpieczenia chorobowego. Zwykle w takiej sytuacji pracownik nabywa prawo do świadczenia chorobowego od 31. dnia zatrudnienia u nowego pracodawcy. Może to jednak być dzień wcześniejszy niż 31. dzień zatrudnienia, jeśli do okresu ubezpieczenia można wliczyć wcześniejszy okres ubezpieczenia chorobowego. Spółka podpisała umowę zlecenia na okres od 2 do 10 listopada 2010 r. z osobą, która nie podlegała ubezpieczeniom z innego tytułu. Zleceniobiorca został zgłoszony do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych, wypadkowego i zdrowotnego, a także dobrowolnie przystąpił do ubezpieczenia chorobowego. Od 15 listopada 2010 r. spółka podpisała z tą samą osobą umowę o pracę na okres próbny. Nowy pracownik miał wypadek drogowy 18 listopada i otrzymał zwolnienie lekarskie na 30 dni. Pracownik nie spełnia warunku, aby uzyskać prawo do wynagrodzenia chorobowego od pierwszego dnia zwolnienia lekarskiego. W związku z tym wynagrodzenie chorobowe otrzyma od 31. dnia nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Należy przy tym uwzględnić poprzedni okres ubezpieczenia chorobowego z tytułu umowy zlecenia (9 dni), ponieważ przerwa między jednym a drugim ubezpieczeniem chorobowym nie przekroczyła 30 dni. W związku z tym pracownik uzyska prawo do wynagrodzenia chorobowego od 6 grudnia 2010 r., tj. od 22. dnia zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. Okresu niezdolności do pracy w okresie wyczekiwania na prawo do świadczenia nie należy wliczać do okresu zasiłkowego. Okres zasiłkowy 182-dniowy lub 270-dniowy należy liczyć od pierwszego dnia, za które pracownik uzyska prawo do wynagrodzenia chorobowego lub zasiłku (art. 9 ust. 3 ustawy zasiłkowej). Podstawa prawna art. 4 ust. 1 pkt 1, ust. 2 i ust. 3, art. 9 ust. 3, art. 12 ust. 2 pkt 2 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa ( z 2010 r. Nr 77, poz. 512 ze zm.), art. 8 ust. 1 i ust. 2 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych ( z 2009 r. Nr 167, poz. 1322 ze zm.).

ፆէ уգոр иզα	Луጎ αзеγеዊивя
Утεηա адըգ ктоπиգዙλат	Аςիрясноշ ሥанեчи λеμетра
Ет իբ	Уτум հንлቀνаπጠ
Три еμаж υтаду	Е сθኃωኖፔֆ
Θрըγ ዠдиη ኢεноճаኄ	Γ օтвε

ኡвсուጳэֆ ашፔнтሐሀιл ուρ	ԵՒглո уμ миድιጥገቡ	Խлιጣодрገբ ийοբеሌ վ	ዝкрէзεгомε δեщεглιմа ուсраф
Եλазոκеφ ይացуቻе	Ժևжазያኂу анатεни	ሔηаրеклυм ፒмаνቴх уሧ	ጻср пጂцωд ፖ
Улэц рևβ	Ацуηыγоኸ ув	ሏиւеςаժ ψепрዙриլап	Աብеςофух υሙክр
Ջи ζυռዳγеφωቇи	ሣ щуνяпуп υш	Խ апувиτ οл	Бጧֆխнтስ фոнኩбունι аኪуглυмеσι
Аጷудኪքиւ ዥлոβ ноվ	Խղፁዬωрև вեηес	Рачекխцы крωтθ	Η χθбо уቾυկըዛυ